Hindistan tapınak mimarisinin bir şaheseridir. Shrii Meenakshi Tapınağı 2 bin yıllık bir geçmişe sahiptir. Her gün gelen 15 bin ziyaretçisi ve 57 dönümlük bir araziyi kapsamasıyla yaşayan bir tapınaktır. Burası; 12 büyük giriş kulesi, çoğunluğu tarihi eser olan 33 bin heykeli ve çok etkileyici bir müzesi ile Güney Hindistan gezinizde mutlaka görülmesi gereken bir yerdir.
Bu tapınak, Shiva’nın eşi Parvati’nin bir formu olan Shrii Meenakshi ile Shiva’nın bir formu olan Sundareswar’a adanmıştır. Meenakshi isminin anlamı şöyledir. Sanskrit dilinde meena (balık) ve akshi (göz) demektir, yani “balık gözlü” anlamına gelir.
Tapınak 11. yüzyılda kral Pandhya tarafından yaptırılmıştır. Ancak, 14. yüzyılın başlarında, Malik Kafur liderliğindeki Delhi Sultanlığı orduları tarafından soyuldu, değerli eşyaları yağmalandı ve Madurai kasabası ile birlikte Güney Hindistan’ın birçok kasabası yok edildi. 17. yüzyılda Thirumala Nayak tarafından onarıldı, yenilendi ve genişletildi.
Günümüzdeki tapınak, Vijayanagara İmparatorluğu tarafından başlatılan yeniden inşa çabalarının sonucudur. Daha sonra Nayak hükümdarları tarafından tapınak tamamen yenilenip, şehir planı bu tapınağa göre elden geçirildi. Bu başarılı çalışma ile tapınak, Madurai şehrinin tam merkezine yerleştirilmiştir. Kelimenin tam anlamıyla bütün yollar tapınağa çıkar. Tapınak çevresinde dairesel ve ışınsal şekilde yerleştirilmiş sokaklar ile her gün gelen binlerce ziyaretçinin işi de böylece kolaylaşmış olur.
Dış duvarları meydana getiren devasa taş bloklar ile tapınağın çevresi tamamen kapatılmış, bu hem güvenliği sağlamış, hem de sokak yaşantısından izole olmayı, bu sayede iç mekandaki ruhsal atmosferin korunmasını sağlamıştır. En dış duvarlardan içeriye geçtikten sonra 4 yönde oluşturulmuş 4 dev Gopuram’dan (üzeri çok detaylı işlenmiş dev kule) iç avluya girilir. Bu 4 giriş ile tapınak, her yönden ve her inançtan gelen ziyaretçilere açık olduğu mesajını vermekte gibidir.
İç avludan sonra ana bina, koridorlar, bin sütunlu salon, evlilik salonu, fil bakım yerleri, inek ahırları, çarşılar, eğitim yerleri, müze, kutsal havuz gibi yerlere geçilir. Tüm kompleksin büyüklüğü 57 bin metre kare (57 dönüm) gibi dev boyutlardadır. Tapınak kompleksinin tamamını gezmek bir gününüzü alır.
Tapınakta toplam 14 Gopuram vardır. Bunlar, ortalama 45 – 50m yüksekliğindedir. Güneydeki Gopuram, 51,9 metre yükseklik ile en uzunudur. Tapınağın ana girişinde 4 adet dokuz katlı Gopuram, 1 adet Chittirai isimli ve 7 katlı Gopuram, 5 adet 5 katlı Gopuram, 2 adet 3 katlı ve 2 adet tek katlı ve altın yaldızla işlenmiş Gopuram bulunur.
Doğu Gopuram : 9 Katlıdır. 1216 yılında Pandhyan kralı Maravarman tarafından yaptırılmıştır. (805 yaşındadır) Yüksekliği 46 metredir. Üzerindeki 1011 adet figürde eski Hint destanlarından biri olan Puranalar’dan bölümler canlandırılmıştır.
Güney Gopuram : 1559 yapımıdır (462 yıllıktır). 48 metre boyu ile 4 Gopuramdan en yükseğidir. Üzerinde 1511 tane mitolojik figür vardır. Güney Gopuram’ın yapısı biraz daha konkav ve eğimlidir.
Kuzey Gopuram : 1878 yılında tamamlanmıştır. (143 yaşındadır) Ötekilerden farkı, tepesinde çatısının bulunmamasıdır. 47 metre yüksekliğindedir. Üzerindeki 404 adet heykelde mitolojik hikayeler canlandırılmıştır.
Batı Gopuram : 1347 yapımıdır, (674 yıllıktır) yüksekliği 46 metredir, üzerinde bulunan 1124 adet heykelin mitolojik figürleri dikkat çekicidir.
Gopuramların tüm yüzü, çeşitli tanrı figürleri ile Hindu mitolojisinden sahneleri anlatan azizlerin ve Guruların heykelleriyle kaplıdır. Her kattaki her grup veya her panel grubu, çeşitli efsanelerden bir bölümü canlandırır. Tapınağın girişlerindeki en yüksek 4 Gopuram’da toplam olarak 4 bin civarında mitolojik hikaye anlatılmaktadır.
En yüksek kule olan dokuz katlı Güney Gopuram, Thiruchirapalli yakınlarında yaşayan zengin bir Hindu olan Siramalai Sevvanthimurti Chetti ailesi tarafından yaptırılmış ve 1559 yılında tamamlanmıştır. Gopuram’da bulunan panellerde özellikle Purana’lardaki efsaneleri anlatan 1.500’den fazla mitolojik karakter dikkat çekicidir.
Tapınağın içinde ise, Shrii Meenakshi’nin kardeşi olan Tanrı Vishnu’ya ait birçok mitolojik hikayeleri canlandıran heykeller ve başka pek çok dini motifler yer alıyor.
Tapınağın en kusal yerinde bulunan Meenakshi heykeli ziyareti Hindulara özeldir, Hindu olmayanlar buraya giremez. Buradaki Meenakshi heykeli yeşim taşından yapılmıştır. Daha eski dönemlerde zümrüt taşından yapılmış olduğu ve çevresinde hediye olarak gelmiş pek çok değerli taş bulunduğu söyleniyor.
Tapınağın içindeki bölümleri birbirine bağlayan yüzlerce metre uzunlukta koridorlar vardır. Bu koridorlar çok geniş yapılmış ve tavanları çok yüksek tutulmuştur, yüzlerce ziyaretçi burada rahatça yürüyebilir. Koridorların duvarları büyük taş bloklarla veya kesme taşlarla yapılmış durumdadır. Tavanları ise boş bırakılmamış rengarenk boyanmıştır. Bu desenlerdeki binlerce dinsel figürün, ağaç ve çiçek motifleri gibi süslemelerin güzelliği herkesi kendine hayran bırakmaktadır.
Tapınakta bulunan kutsal havuz, Altın Havuz diye adlandırılmıştır. Havuzun ortasında bulunan Altın Lotus Çiçeği her zaman parıldar. Her ayın dolunay gecesi bu havuzda yıkanarak ibadetini tamamlayanların bütün inayetlere sahip olacağına ve hayatında başarılı olacağına inanılır.
Her yıl, Nisan ve Mayıs aylarında 10 günlük Meenakshi Thirukalyanam festivalinde tapınağa 1 Milyondan fazla hacı ve ziyaretçi gelir. Bu festival döneminin dışındaki normal ziyaret zamanlarında tapınağa günde 15 bin civarında ziyaretçi gelir.
Tüm tapınakta toplam 33 bin heykel vardır. Gopuramlar üzerindeki heykellerin boyaları her 12 senede bir yenilenmektedir.
Kral Malayadwaja Pandya ve eşi Kanchanamalai, kendilerinden sonra tahta geçecek bir oğul edinmek için bir yajna (ibadet) uyguladı. Bir süre sonra bir oğul yerine, 3 yaşında ve üç memesi olan bir kız doğdu. Shiva, kral ve kraliçeye bu çocuğa bir erkek evlat gibi davranmaları gerektiğini ve kocasıyla tanıştığında üçüncü memeyi kaybedeceğini söyler. Tavsiyeye uyarlar. Kız büyüyünce, kral onu tahtın varisi olarak ilan eder. Kız, bir gün Shiva ile tanışınca Shiva’nın kehaneti gerçekleşir, Meenakshi, iki memesiyle doğru şeklini alır. Bu olaydan sonra Shiva ve Meenakshi evlenirler.
Shrii Meenakshi ve Shiva’nın evlilik töreni, tüm tanrıların, tanrıçaların ve tüm canlı varlıkların toplandığı çok büyük bir olay olur. Meenakshi’nin erkek kardeşi olan Vishnu onu düğünde Shiva’ya verir. Bu gelenek, Meenakshi tapınağında her gece yapılan bir törenle tekrar canlandırılır.
Her akşam tapınak kapanmadan önce, davullar ve borular eşliğinde bir geçit töreni düzenlenir. Bu törende Sundareswarar’ın (Shiva’nın) Cokkar adlı metal bir taburedeki bir çift kabartmalı ayak izi, bir tahtırevan içinde Shrii Meenakshi’nin (Parvati) yatak odasına taşınır. Böylece ikisi geceyi sembolik olarak birlikte geçirir. Ertesi sabah sembolik Cokkar görüntüsü Sundareswarar’ın (Shiva’nın) kutsal alanına geri taşınır.
Tapınağın en güzel işlenmiş yerlerinden birisi “Bin Sütunlu Salon”dur. Buradaki toplam sütun sayısı 985 adettir, ama yuvarlatılmış rakam olarak 1.000 sütunlu deniyor. Bu salondaki sütunların her biri değişik figürlerle işlenmiş tek parça sütunlardır. İşlemelerde Hindu dininden sahneler canlandırılmıştır. Salon bir sanat galerisi şeklinde düzenlenmiş ve burada çeşitli heykeller, kitaplar, eski eserler, tablolar ve çizimler sergilenmektedir.
